Ўзбекистон Республикаси Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасида Коррупцияга қарши курашиш йўналишида амалга оширилаётган ишлар тўғрисида ҳисобот
2025-йил 1- июль ҳолатига
Ташкилотнинг Коррупцияга қарши чора-тадбирлар дастури бажарилгани тўғрисида умумий ахборот
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 29 июндаги “Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашиш тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-6013-сонли Фармони ижросини таъминлаш мақсадида, Қўмитанинг марказий аппарати тузилмасида алоҳида, Ички аудит, коррупцияга қарши курашиш ва ҳуқуқни қўллаш амалиётини ўрганиш бошқармаси ташкил этилган, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ҳамда Қўмита ўртасида ўзаро ҳамкорлик тўғрисидаги Меморандум имзоланган.
Мазкур меморандум доирасида Қўмитага юклатилган функсиялари бўйича коррупция хавф-хатарлари юқори бўлган лавозимлар аниқланиб, уларнинг хатар даражасини минималлаштириш юзасидан тегишли чоралар кўриб келинмоқда.
Сиёсат ва тартиб-таомиллар
Коррупцияга қарши ички назорат тизимини жорий этувчи тавсиявий ҳужжатлар тўпламидан фойдаланган ҳолда, коррупцияга қарши курашишга доир ички идоравий ҳужжатлар ишлаб чиқилган ва Қўмита раисининг тегишли буйруқлари билан тасдиқланган.
Жумладан:
– Қўмитанинг Коррупцияга қарши курашиш сиёсати;
– Қўмитанинг марказий аппарати таркибий бўлинмалари, ҳудудий органлари ва идоравий мансуб тузилмаларида коррупциявий хавф-хатарларни баҳолаш Услубиёти;
– Қўмита ва унинг таркибий тузилмаларида манфаатлар тўқнашувини бошқаришни такомиллаштириш тўғрисидаги Низоми;
– Алоқа каналлари орқали корупсиявий хатти-ҳаракатлар ва манфаатлар тўқнашуви тўғрисида келиб тушган хабарларни қабул қилиш ва кўриб чиқиш регламенти;
– Қўмитанинг марказий аппарати таркибий бўлинмалари ва ҳудудий органлари ходимларини этика ва коррупцияга қарши курашиш соҳасида ўқитишни ташкил қилиш бўйича ёъриқнома;
– Қўмита марказий аппарати, ҳудудий органлари ва тизимдаги ташкилотларида контрагентларни ўрганишга оид Ёъриқнома;
– Ишга қабул қилинаётган номзодларни текшириш бўйича ёъриқнома;
– Қўмита ва унинг ҳудудий тузилмаларида коррупцияга қарши кураш тизимининг ҳолати тўғрисидаги ҳисоботни шакллантириш ва тақдим этиш тўғрисида Низом;
– Қўмита ходимларининг коррупциявий хатти-ҳаракатлари, одоб-ахлоқ қоидаларини бузиш ҳолатлари устидан хизмат текширувлари ўтказиш бўйича Регламенти;
– Қўмита марказий аппарати, ҳудудий органлари ва тизимдаги ташкилотларида коррупцияга қарши курашиш ва уни олдини олиш бўйича Дастур;
– Коррупцияга оид ҳуқуқбузарликлар ҳақида хабар берган ёки коррупцияга қарши курашишда бошқача тарзда кўмаклашган Қўмитанинг ходимларини рағбатлантириш тартиби;
– Коррупцияга оид ҳуқуқбузарликлар ҳақида хабар берган ёки коррупцияга қарши курашишга бошқа тарзда кўмаклашган Ўзбекистон Республикаси Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси марказий аппаратининг таркибий тузилмалари, ҳудудий органлари ва идоравий мансуб ташкилотлари ходимларини рағбатлантириш тартиби тўғрисидаги Низом;
– Ўзбекистон Республикаси Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси марказий аппарати, ҳудудий бошқармалари ва идоравий мансуб ташкилотларида Коррупцияга қарши тартиб-таомилларнинг самарадорлигини мониторинг ва назорат қилиш услубиёти ва бошқалардир.
Хавф-хатарларни баҳолаш
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 11 майдаги “Давлат бошқаруви соҳасида коррупциявий хавф-хатарларни бартараф этиш механизмларини такомиллаштириш ва ушбу соҳада жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-240-сон қарорига асосан 2024 йилда Қўмитанинг марказий аппарати, ҳудудий органлари ва идоравий мансуб ташкилотларининг жами 121 та (шундан, Қўмита марказий аппаратининг 40 та, ҳудудий органларининг 41 та, “Рақамли трансформация ва ауцорсинг маркази” ДУКнинг 27 та, Рақобат сиёсати ва истеъмолчилар ҳуқуқлари тадқиқотлари марказининг 13 та) функсияси коррупциявий хавф-хатарларни аниқлаш юзасидан таҳлил қилинган.
Таҳлил натижаларига кўра, 99 та функсиянинг хавф-хатар даражаси “ паст”, 22 та функсияларнинг коррупциявий хавф-хатар даражаси “ўрта” деб баҳоланган.
Коррупциявий хавф-хатар даражаси “ўрта” деб баҳоланган 22 та функсиялар жорий йилда такроран баҳоланди ва баҳолаш натижаларига кўра, 22 та функсияларнинг барчасида қолдиқ хавф-хатар даражаси “ўрта” деб баҳоланган.
Баҳолаш натижалари бўйича, Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасининг коррупциявий хавф-хатарлар харитаси, коррупцияга қарши курашиш бўйича дастури тасдиқла нган.
Амалга ошириладиган коррупцияга қарши курашиш тартиб-таомиллар
Манфаатлар тўқнашувини тартибга солиш
Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитанинг марказий аппарати таркибий бўлинмалари, ҳудудий бошқармалари ҳамда идоравий мансуб ташкилотлари фаолиятида манфаатлар тўқнашувини аниқлаш, олдини олиш ва тартибга солиш мақсадида, Қўмита тизимида фаолият юритаётган ходимлар томонидан йиллик, ишга қабул қилишдаги ҳамда лавозим ўзгаргандаги эхтимолий манфаатлар тўқнашуви тўғрисидаги декларациялар тўлдирилди ва ушбу декларациялар ни таҳлил қили ш натижасида манфаатлар тўқнашуви ҳолатлари аниқланмади.
Шунингдек, ҳисобот даврида Қўмита тизимида фаолият юритаётган ходимлардан мавжуд манфаатлар тўқнашуви тўғрисидаги хабарнома келиб тушмади.
Коррупцияга қарши қоидаларни Ташкилот шарномаларига киритиш
Қўмита томонидан 2025-йилнинг январ-июн ойлари давомида электрон дўкон орқали 44 мартта давлат харидлари амалга оширилиб, 44 та хўжалик шартномалари имзоланган.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 14 сентябрдаги “Шартномавий муносабатларни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” ПҚ-6313-сон қарорининг 3-банди “в” кичик бандига кўра, 2022 йил 1 январдан хўжалик юритувчи субектлар томонидан давлат харидлари билан боғлиқ тузиладиган шартномаларда мажбурий равишда коррупцияга қарши қўшимча шартлар белгиланиши кўрсатилган .
Шунга кўра, Қўмита томонидан тузилган барча хўжалик шартномаларда коррупцияга қарши қўшимча шартлар киритилиши таъминланган.
Контрагентларни текшириш
Қўмита томонидан 2025-йилнинг январ-июн ойлари давомида амалга оширилган давлат харидлари фақат электрон дўкон орқали амалга оширилганлиги сабабли, контрагентлар бўйича текширувлар ўтказилмаган.
Ишга номзодларни текшириш
Жорий йилнинг 2-чораги давомида Қўмита тизимига ишга кириш учун жами 17 нафар ( шундан Қўмита марказий аппаратидаги 11 нафар ва ҳудудий органларида ги 6 нафар) номзодлар устидан текширувлар ўтказилди.
Таълим ва коммуникация
Қўмита ва ҳудудий бошқарма ходимларини коррупцияга қарши курашиш бўйича малакасини мунтазам ошириб бориш мақадида, 2025 йилнинг 23 май куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 апрелдаги “Коррупцияга қарши курашиш тизимини янада такомиллаштириш бўйича белгиланган устувор вазифалар ижросини самарали ташкил этишга доир чоратадбирлар тўғрисида”ги ПФ–71-сон Фармони ҳамда “Давлат органлари ва ташкилотларининг коррупсияга қарши ички назорат бўлинмалари мустақиллигини таъминлаш ҳамда фаолияти самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ–147-сон қарори мавзусида, 2025 йилнинг 27 июнь куни мазкур соҳада қонунчиликдаги янгиликлар мавзусида” ўқув семенарлари ташкил этилди.
Бундан ташқари, Қўмитанинг Қорақалпоғистон Республикаси, Андижон, Бухоро ва Самарқанд вилояти ҳудудий бошқармаларида ўтказилган коррупцияга қарши курашиш бўйича ўтказилган назорат тадбирлари давомида ҳудудий органлар ходимлари учун ўқув семинарлари ҳам ташкил этилди.
Коррупциявий хатти-харакатлар ва ҳуқуқбузарликлар тўрисидаги хабарлар
Ҳуқуқбузарликлар ва уларга шароит яратувчи омиллар ҳақидаги хабарлар, коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ва ўз вақтида олдини олиш мақсадида, Қўмита тизимида коррупцияга қарши курашиш масалалари бўйича “ишонч телефони” (71-207-49-00) фаолияти ёълга қўйилган, шунингдек, коррупцияга қарши курашишга оид аноним шикоятлар учун алоҳида электрон почта (антиcорруптион@антимон.гов.уз) ҳамда @АCРУантиcор_бот телеграм канали яратилиб, ўз фаолиятини белгиланган тартибда олиб бормоқда.
2025 йилнинг 2-чораги давомида ушбу алоқа каналлари орқали коррупция ва манфаатлар тўқнашуви билан боғлиқ ҳолатлар юзасидан мурожаатлар келиб тушмаган.
Мониторинг ва назорат
Ҳисобот даврида Қўмита ички бошқарув, аудит ва мониторинг тизимларини мустаҳкамлаш орқали коррупцияга қарши курашишда сезиларли натижаларга эришилди.
Барча режалаштирилган чора‑тадбирлар белгиланган муддатларда ўтказилиши таъминланди, шу билан бирга келгусида мазкур соҳада самарадорликни янада ошириш чоралари кўрилмоқда.
Аниқланган қоидабузарликлар ва уларга таъсир чоралари
2025-йилнинг 2-чораги давомида Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси марказий аппарати, тизим ташкилотлари ва ҳудудий органларида профилактика, ички назорат ва ахлоқий стандартлар самарали жорий этилганлиги, хавфларни таҳлил қилиши тизими ёълга қўйилганлиги сабабли, коррупцияга оид қонунбузилиши ҳолатлари аниқланмади.
Хулосалар
Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси томонидан жорий этилган ички назорат тизими, ҳуқуқий база ва ахборот каналлари коррупцияга қарши курашиш соҳасида тизимли ёндашувни шакллантирган. Қонунбузилиш ҳолатларининг аниқланмаганлиги профилактик ишлар самарали ёълга қўйилганлигини англатади.
Коррупцияга қарши кураш тизимини янада ривожлантириш бўйича таклифлар ва тадбирлар режаси
Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси тизимида коррупцияни олдини олиш, Қўмита фаолиятида шаффофликни ошириш ва коррупцияга қарши маданиятни шакллантириш мақсадида,
- Ички ҳужжатлар (регламент, низом, ёъриқномалар)ни қонунчиликдаги янгиликлар ва илғор халқаро тажрибани инобатга олган ҳолда янгилаб бориш;
- “Коррупцияга қарши курашиш” ва “Коррупцияга қарши маданият” ойликларини ўтказиш ҳамда мазкур ойликлар доирасида ходимларда ҳуқуқий маданиятни ошириш ҳамда коррупцияга қарши муросасиз муносабатни шакллантириш;
- Ушбу соҳага бағишланган семинарлар, тренинглар, давра суҳбатлари ўтказиш, визуал материаллар, ахборот стендлари, видеороликлар тайёрлаш ва уларни ходимларга етказиш, ходимлар ўртасида коррупцияга муносабатни аниқловчи аноним сўровномалар ташкил этиш;
- ишонч телефони, ижтимоий тармоқлардаги саҳифалар ва электрон почта орқали келиб тушган мурожаатларни таҳлил қилиш орқали, хавф-хатарни аниқлаш каби бир қатор режалар тайёрланган бўлиб, ушбу режаларга асосан бугунги кунда ишлар ташкил қилиб келинмоқда.